جدا از تمام دغدغه‌ها اقتصادی، نگرانی‌های اجتماعی و دلواپسی‌های سیاسی، به‌راستی روزانه چقدر آلاینده تنفس می‌کنیم، چقدر مواد سمی و خطرناک از طریق برخی محصولات غذایی وارد بدن ما می‌شود، آیا آبی که در لوله‌های شهر جریان دارد واقعاً سالم است؟ اینها بازخورد رسانه‌ای اخبار و سؤالاتی است که مردم پس از دریافت این دست اخبار به ذهنشان خطور می‌کند.

بی‌تردید تلاش برای ایجاد محیط سالم برای زندگی شهروندان از اساسی‌ترین وظایف دولتمردان در تمام ارکان اجرایی قانون‌گذاری و قضایی دولت‌ها در تمام دنیا است؛ بنابراین داشتن سطحی استاندارد از کیفیت زیستی حداقل مطالبه مردمی است که جامعه انتظار آن را مانند سایر کشورها از متولیان امر در تمام قوا دارند.

اگرچه کیفیت زیستی در نقاط مختلف دنیا و کشورها برحسب شرایط و پارامترهای مختلف متفاوت است اما همگی کارشناسان بر بودن حداقل‌هایی در این زمینه توافق دارند. استانداردهای سازمان بهداشت جهانی و اروپا همچنین امریکا در این زمینه مورد ارجاع و استفاده سایر کشورهای جهان می‌باشد. استانداردهایی که علاوه بر بروز شدن به‌طور مداوم در حال بررسی و پایش است.

بعد از مدت‌ها از بحث‌های رسانه‌ای درباره آلودگی بنزین هنوز هم نفهمیدیم سال‌هایی که بنزین تولید داخل را مصرف و تبعاتش را تنفس کردیم آیا حداقل‌های استانداردها را داشته است یا نه؟ بنزینی که این روزها وارد باک خودروها می‌شود استاندارد است یا نه؟ اگر آن بنزین استاندارد نبوده و توزیع‌شده چرا کسی پیگیر احقاق حق مسلم اجتماعی مردم نیست و اگر استاندارد بوده چرا کسی پیگیر مطرح کنندگان اخبار مخالف آن نیست؟ چرا در این زمینه فقط مصاحبه می‌شود نکند برخی فکر می‌کنند با مصاحبه از آلایندگی بنزین‌ها کاسته می‌شود.

بحث آلوده بودن آب شرب پایتخت نیز در حالی این روزها توسط یکی از اعضای شورای شهر مطرح و توسط وزیر بهداشت تکذیب شده که عضو شورای شهر که اتفاقاً رییس کمیسیون سلامت و محیط‌زیست شهر هم هست از وجود اسنادی در این خصوص خبر می‌دهد. وزیر محترم بهداشت آلودگی مورد ادعای نماینده شورای شهر را رد کرده و آن را خبری سوخته می‌داند و در این میان کسی پاسخگوی آتشی که این خبر سوخته (به قول آقای وزیر) در جان شهروندان می‌اندازد نیست.

در میان اظهارنظر تردیدآمیز عده‌ای نیز که حداقل در فضای رسانه‌ای بعضاً جزو متخصصین این حوزه شناخته می‌شوند نیز در این آتش می‌دمد، اظهارنظرهایی که فقط به امر مسلم و بدیهی بررسی بیشتر ختم می‌شود نه چیز دیگری؛ و کسی در این فضای تردید و تکذیب و بررسی پاسخگوی علامت سؤالی که در اذهان عمومی جامعه شکل می‌گیرد نیست.

وزیر بهداشت همچنین در نشست خبری هیئت دولت و درحالی‌که به دلیل بدیهیات علمی نمی‌توانست منکر اثرات منفی پارازیت‌ها شود، اظهارنظر قطعی درباره آثار زیان‌بار پارازیت‌ها و سرطان‌زایی آن را به دلیل نبود مستندات علمی، منوط به تحقیقات و مطالعاتی درباره نوع پارازیتی که در کشور وجود دارد و میزان آسیب‌رسانی‌اش اعلام کرد. تحقیقاتی که علی رغم لزوم معلوم نیست چرا از ابتدا انجام‌ نشده و یا اگر می‌شود چرا اطلاع‌رسانی درباره روند آن به‌طور کافی انجام نمی‌شود.

تمام این اظهارات در شرایطی مطرح می‌شود که ابتکار رییس فعلی سازمان حفاظت محیط‌زیست از زمان عضویتش در شورای شهر پیگیر موضوع پارازیت‌ها بوده و هست؛ و درحالی‌که جدا از آمارهای مستند و غیر مستند که گاهی مطرح می‌شود با روند افزایشی سرطان حداقل در اخبار و رسانه‌ها روبرو هستیم، بازهم وزیر محترم بروز سونامی سرطان را تکذیب و آن را خبری اشتباه می‌داند. همزمانی این امواج خبری و بروز این مشکل (سرطان) در قشری از جامعه مانند هنرمندان و ورزشکاران که موردتوجه رسانه‌ها هستند موجب برانگیخته شدن حساسیت عمومی نسبت به سرطان و عوامل ایجاد آن شده است.

موضوع امنیت و سلامت غذایی نیز مورد دیگری است که با مطرح‌شدن در اخبار موجب نگرانی‌های در سطح جامعه شده. نگرانی‌هایی که زنگ خطر آن با طرح مورد اضافه شدن روغن پالم به لبنیات رنگ واقعیت به خود گرفت و با توجه برخی اخبار که استاندارد بودن برخی محصولات کشاورزی را ازنظر میزان مواد سمی و مضر باقیمانده در هاله از ابهام قرار می‌دهد ، در این بخش نیز مردم دچار نگرانی‌های جدی شده‌اند.

فارغ از اینکه مطرح‌شدن مسائل مرتبط با سلامت زیستی با چه قصد و هدفی انجام‌گرفته و می‌گیرد، ذکر این نکته ضروری است که ایجاد فضای اظهارنظر دراین‌باره علاوه بر اینکه نشانده ظرفیت مسئولین و متولیان امر است، موجب ایجاد مطالبه‌های به‌حق اجتماعی در مسیرهای قانونی شده و جلوی سوءاستفاده‌های جناحی و رسانه‌ای همسو را در حوزه سلامت زیستی به‌طورقطع خواهد گرفت. فضایی که باهدف قرار دادن موضوع سلامت زیستی به دنبال ایجاد نوعی فشار بر دولت‌ها است. عملی که انگیزه‌های پنهان آن در زمان‌های مختلف متفاوت بوده و خواهد بود.

این فضای باز از طرفی باعث ایجاد و تقویت شبکه‌ای از جنس نظارت مردمی می‌شود. ساختاری که میزان نفوذ آن در بعد اجتماعی به همه افراد جامعه منتهی می‌شود. ایجاد این نظارت مردمی علاوه بر کاهش هزینه‌های سازمانی فرایند نظارت، موجب افزایش کارایی سازمانی نهادهای مسئول نیز می‌گردد. البته به این شرط که راهبرد استفاده از ظرفیت‌های مردمی در ذهن مدیران آن بخش جایگاهی داشته باشد.

قطعاً در مورد ایجاد محیط زیستی سالم و رسیدن به حداقل کیفت زیستی، نباید منتظر اقدامات سریع دولت‌ها وضع قوانین ویژه و اجرایی اضطراری و برخورد خاص با متخلفین در این زمینه بود. شاید برای نسل حاضر که در وضعیت پرمخاطره زیست‌محیطی بزرگ‌شده‌اند، پا گرفته‌اند و به حیات در فضایی پرتردید ناشی از این اخبار ادامه می‌دهند، نگرانی در مورد سطح سلامت زیستی کمی دیر باشد اما برای حفظ نسل آینده این سرزمین پیگیری این دغدغه‌ها وظیفه‌ای همگانی است. بهتر است که خود مردم با حساس شدن بیشتر در مورد سلامت و با استفاده از فضاهای جدید رسانه‌ای ازجمله شبکه‌های اجتماعی که در حال فراگیر شدن سریع در بین اقشار مختلف جامعه نیز هست، در حد و توان خود نسبت به افزایش آگاهی در این زمینه اقدام کرده و با توسعه و نشر اطلاعات خود به دیگران، روند این افزایش آگاهی را سریع‌تر کنند. از مسئولین منطقه‌ای و ملی درخواست بررسی و رسیدگی داشته باشند و به برخی افراد نشان دهند که سلامتشان بیش از قیمت گوجه‌فرنگی ارزش بررسی دارد.

شاید در میان نهادهای متولی سلامت زیستی مردم سازمان حفاظت محیط‌زیست تنها مرجعی است که به پشتوانه جسارت ریاستش به این دست موضوعات می‌پردازد و به نظر می‌رسد در حد توانش سعی در ایجاد آگاهی عمومی دراین‌باره دارد و تلاش می‌کند از ظرفیت اجتماعی مردم در کاهش اثرات این تهدیدها استفاده کند. تلاشی که از سوی افراد و جریان‌های رسانه‌ای که زیاد هم از حضور ابتکار در رأس سازمان حفاظت محیط‌زیست راضی نیستند موردتردید و حتی انکار قرار می‌گیرد.

از سویی این رویدادها یک‌بار دیگر لزوم ایجاد ساختاری تخصصی و مستقل از نهادهای دولتی را برای پی گیری این موارد نشان داد، اما چرا این سازوکار مستقل وجود ندارد که در این موارد اظهارنظر تخصصی و کارشناسی فارغ از وابستگی‌های مسئولیتی را انجام دهد را مسئولین باید پاسخگو باشند. از طرفی استفاده از ظرفیت‌های کارشناسی افراد مستقل توسط فعالین رسانه‌ای نیز قطعاً موجب اقبال بیشتر در پیگیری این طیف خبری توسط مردم خواهد گشت.

اما آنچه مسلم است اینکه دانستن میزان سطح سلامت زیستی در هر منطقه و اعلام آن به مردم بدیهی‌ترین حق آنها است. پس هر چه هست بهتراست به این مردم صبور بگوییم زیرا دانستن حق این مردم است. بگذارید بدانند در این شهر چه چیزی را تنفس می‌کنند، چه چیزی را می‌نوشند و چه چیزی را میل کنند. انتخاب رفتن و ماندن با خودشان.

*کارشناس ارشد محیط زیست

 

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: